Muhabbet Kuşu Hastalıkları
Farklı nedenlerden
oluşan kalp yetersizliği veya kalple ilgili bir kusur, kuşlarımızı
etkiler. Bu rahatsızlıktan hem muhabbet kuşları hem de diğer kuş
türleri etkilenebilmektedir. Genellikle kalple ilgili yetersizlikler,
sağlıklı ve formda olan genç kuşlardan çok, daha büyük kuşları etkiler.
Diğer taraftan kalple ilgili kusurlar doğuştandır ve bu yüzden genç
kuşları da etkileyebilir. Sağlıklı ancak büyük bir kuş, kalbi etkileyen
ağır bir hastalığa yakalanmış olabilir. Bu hastalık daha sonra kalp
yetersizliği veya kalp kusuru olarak etkisini gösterecektir.
Bulgular
Kalp
yetersizlikleri ve kusurları, ayırtedilebilir bulguların çeşitliliği
nedeniyle birbirlerinden ayrılabilir. Bu yüzden bir kuş sahibi için her
gün kuşlarını gözlemlemek ve tanımak çok önemlidir. Sık sık,
davranışlarındaki sıradışı değişiklikler gözlemlenmelidir, bu
değişiklikler daha sonra bir karar aşamasında belirleyici olacaklardır.
Herhangi bir şekilde kalp hastası olan kuşlar, en kısa sürede veteriner
hekime gösterilmelidir, erken dönemde teşhis edilen herhangi bir
hastalık, ileri dönemdeki hastalıktan daha kolay iyileştirilebilir!
Bir
olası bulgu, nefes sıklığıdır (örneğin uçma sırasında). Hızlanmış bir
solunum (bazen kuşun dinlendiği zaman da) etrafta uçma isteğini
azaltacak veya anormal bir yorgunluğa neden olacaktır. Bir kuşun
vücuduna kanı pompalayan kalptir. Kalp kası herhangi bir hastalık
yüzünden güçsüzleştiğinde, dokulara kanı pompalamak için
zayıflayacaktır. Çoğunlukla kuşların ayaklarını ve parmaklarını
etkileyen yetersiz kan akışı bu durum için belirleyicidir. Deri,
herhangi bir beden hareketinden (mesela uçuş) sonra maviye döner ve
ayak parmakları soğur.
Çarpıcı bir renk değişikliği de gagaya
bakıldığında görülebilir. Kanla uygun şekilde desteklenmeyen kuş, uçma
veya başka bir nedenle yorulduğunda, bu yüzden soluklaşır (fotoğraflara
bakınız) .
Tüm bahsedilen bulgular görülebilir ama bu katı bir kural
değildir ve bu bulgulardan yalnızca birinin görülmesi de yeterlidir. Bu
bulgular bir kalp hastalığı için ipuçları olabilir ama aynı zamanda
diğer hastalıkları da işaret edebilir. Bu yüzden kuşda kalp kusur veya
yetersizliğinden şüphelenildiğinde veteriner hekimle iletişim kurulması
çok önemlidir.
Her iki fotoğraf da aynı muhabbet kuşuna
aittir. Soldaki fotoğrafta Cordelia sağlıklıdır, diğer fotoğrafta ise
kalp yetmezliği rahatsızlığına yakalanmıştır.
Nedenler
Kalp
hastalığına yol açan birçok farklı neden vardır. Örneğin; kaslarını
geliştirmek için izin verilmeyen (hiç uçmayan) bir kuş aynı zamanda
fazla/yanlış besleniyor ise aşırı kilo da alacaktır. Aşırı kilo, kalp
için tehlikelidir ve yaşamlarının sürdürülmesinde sağlıkları için uygun
değildir.
Vücutta iltihaplanmalara yol açan hastalıkların fark
edilmemeleri durumunda, daha uzun dönemdekalp kasına bulaşma olasılığı
vardır. Kalp kasının olumsuz etkilenmesi de kalp yetersizliğine hatta
daha ağır ve sürekli zararlara yol açar. Ayrıca uzun bir dönem (birkaç
hafta) süren beslenme yetersizliği veya bir zehirleme kalp kasına zarar
verebilir. Birkaç hafta veya ay boyunca kuşun yakalandığı ciddi bir
hastalık bünyesini zayıflatır ve bu yüzden daha fazla problem ortaya
çıkabilir. Bundan başka, bir ilacın yan etkisi de kalp kasına zarar
verebilir.
Özellikle bir yaşına kadar olan genç kuşlar, doğuştan
gelen kalp kusurundan dolayı aniden ölebilir. Bu, genç muhabbet
kuşlarında ölümün en bilinen nedenlerinin biridir.
Veteriner hekim, bir kalp hastalığını nasıl belirler ?
Çoğunlukla
veteriner hekimler, bir kalp hastalığını stetoskopla dinleyerek
belirlerler. Bazı hekimler veya uzmanlar, stetoskoba ihtiyaç duymaz,
onlar kuşu ellerine aldıktan sonra hayvanın göğsünde kulağını dayayıp
kalpteki ritim bozukluğunu dinlerler. Gerçekten kalp hastalığı bulunan
kuşlarda, çoğunlukla kalpte böyle bir ritim bozukluğu görülür.
Kuşun
tüm görünüşü dikkatli şekilde izlenerek (mesela derisinin veya
gagasının renginden) bir kuşun kalbi hakkında çok fazla bilgi
edinilebilir. Bunun nedeni, dengesiz bir kan dolaşımının, mavi deriye
ve gagada daha koyu bir renge neden olmasıdır. Özel durumlarda yalnızca
röntgen ile kalp hastalığı veya bu hastalığın nedeni belirlenebilir.
Tedavi
Veteriner
hekim ilk olarak , kalp hastalığı nedenlerini tam olarak
belirleyebilmek için kuşu muayene edecektir. Tabii kuşlar üzerine
uzmanlaşmış bazı yetiştiriciler de bu muayeneyi yapabilir. Üzücü bir
şekilde, olayların çoğunda, zarar gören bir kalbi iyileştirmek mümkün
değildir. Ama hasta kuşun sağlık durumu, uygun ilaçlar kullanılarak çok
fazla düzeltilebilmektedir. Kalp hastalığının nedenine bağlı olarak
seçilen ilaca da bağlıdır. Bazı bitkisel ilaçlar da kalp
hastalıklarının etkilerini hafifletebilir. Özellikle kalp hastalığı
olan fazla kilolu kuşlar (hatalı beslenmenin neden olduğu)
zayıflamaları için daha az yemek zorundadırlar.
Kuş, kalp hastası
ise stresin her çeşidini engellemek çok önemlidir! Heyecanın her türü
kuşu öldürebilir! Gene de kuşta bir kalp hastalığı bulunmasından
şüphelenildiği takdirde hekime danışılmalıdır. Bu tabii ki strese sebep
olur ama kalp hastalığı için nedenlerin bulunması zorunludur. Uygun bir
teşhis olmadan hasta bir kuşun sağlık durumunu iyileştirmek
olanaksızdır. Belki, hekimin evde muayenesi ile stres engellenebilir.
