Muhabbet Kuşu Hastalıkları
GLS,
yani going liht sendromu ismi, (zayflama sendromu olarak tercüme
edilebilir) çok ağır, tedavisi olmayan ve genelde ölümle sonuçlanan bir
hastalığın adıdır.Genelde muhabbet kuşlarında görülen bir hastalıktır,
ama başka kuşlar da hastalanabilirler. Bu hastalık çok bulaşıcıdır ve
nöbet nöbet seyretmektedir, öyle ki bazen aslında enfekte olan bir kuş
sapasağlam görünebiliyor ve tamamen sağlıklı bir kuş olduğu
zannedilmektedir. Yani bu şekilde sağlıklı görünen bir kuş bir yere
yeni katılıyorsa, oradaki tüm kuşları hasta edebilir. Bu nedenle bu
hastalık çok tehlikelidir, çünkü ilk anda gizli kalmaktadır.
GLS 'nin İlerlemiş Halindeki Tipik Belirtileri
Nöbet
geldiğinde, kuş aşırı derecede yem yer, buna rağmen de gittikçe
zayıflıyor. Nedeni şu: hasta olan sindirim sistemi, aldığı besinleri
değerlendiremiyor. Akut hasta olan kuşların da bircoğu bir yandan
sümüksü bir şekilde hazmedilmemiş yem taneleri kusarlar. Ayrıca gaitada
da genelde hazmedilmemiş yem taneleri bulunmaktadır. Görünürde yeteri
besin alan hasta kuş, bu şekilde zamanla açlıktan ölüyor çünkü vücudu
besinden mahrum kalmaktadır.
Hastalığın esas sebebi nedir ?
Bugünkü
bilgilerimize göre, bu hastalığın sebebi kuşun bağırsaklarına yerleşen
MEGABAKTERİLER'dir. Adı yanıltabilir, aslında onlar bakteri değil de
mantar ya da mantar benzeri organizmalardır.
Oldukça geç, 2004
yılında araştırmalar yapıldı ve o güne kadar keşfedilmemiş bir tür
olduğu görüldü, adı da MACRORHABDUS ORNİTHOGASTER konmuştur. İngilizce
adı ise “avian gastric yeast” (kuş sindirim mayası) 'dır.
Megabakteri
enfeksyonu olan kuşlarda sık sık sekonder (ikincil) bakteri enfeksyonu
görülmektedir. Bu durumda hem maya hem bakteri hastalık sebebi olarak
kuşu perişan eder. Eğer bu etmen (macrorhabdus) bir kuşa musallat
olmuşsa, megabakterioz’u var denmektedir. Fakat tıp dünyası gittikçe bu
addan uzaklaşıp MACRORHABDİOZ demektedir.
Bugün bilim hala,
macrorhabdusun varlığın yeterli olup olmadığını tartışmaktadır, yoksa
hastalığın çıkışı için başka etmenlerin, mesela bakteriyel bir
enfeksiyonun gerekli olup olmadığını araştırmaktadır Bu konuda , hem
literatür hem de tecrübeli kuş sahiplerinin bu konudaki görüşleri hala
birbirine zıt durumdadır.
Megabakteriler musallat oldu = Going Lihgt Sendromu ???????
Bilim
şunu kesin tespit etti: bir kuşta tetkiklerde megabakterinin varlığı
tespit edilmişse dahi, kuşun GLS den hasta olduğu manasına gelmez. Yani
hastalık baş göstermeyebilir. Ancak, eğer hastalık başlamışsa, ve
erkenden teşhis konulmamışsa, genelde çok çabuk bir seyirle ölümcül
oluyor. Halbuki hastalığın tedavi imkanları mevcuttur.
Örneğin
Amphomonoral adlı ilaçla megabakterilerin çoğalmasını önlemek mümkün,
dolaysıyla hastalık da en azından bir müddet için durdurulmuş oluyor.
Ama ilaçın dozu konusunda da literatür ve veterinerler farklı farklı
tavsiyeler var.
Sık sık kusan ve yediklerini tutamayan bir kuş
ille de GLS' den hastalanmış değildir, kursakta olan başka herhangi bir
hastalık da buna sebep olabilir. Gaitada hazmedilmemiş yemler ise ağır
bir bağırsak iltihabının işareti de olabilir, dolayısıyla ille de
megabakteriler de bunun suçlusu değildir. Bu nedenle, kuşunuzda GLS
şüphesi varsa, onu biran evvel bir veteriner hekim tarafından kontrol
ettirmenizde fayda vardır.
GLS tedavisinde destekleyici önlemler
2001
yılında bayan B.Buckermann, muhabbet kuşu sahibi, GLS ile tanışmak
zorunda kalmıştı. Erkek muhabbet Pierrot birkaç defa veteriner
tarafından tedavi edildi.Hikayesi şöyle:
Klinikte yapılan ilk
tedavi başarılı idi, ama 9 hafta tekrar hafifçe hastalandı. 2ci tedavi,
ve 5 hafta sonra tekrar hafif nüksetti. Genelde hala çok canlı kuşa,
ağır yan etkiler dolaysıyla, tekrar bir tedavi düşünmedim. Denize düşen
yılana sarılır misali araştırmalarımda KEKİK'in mantar öldürücü
etkisini keşfettim. Artık her gün Pierrotun lapasına KEKİK ÇAYI
ekledim, (250 ml suya 2 tatlı kaşığı kekik). Gaita laboratuar
tetkiklerinde megabakterilerin azaldığı görülmüş ve 9.cu ve 12ci
haftada sıfır görüldü. Kaslı midede bakterilerin balgam arasında
saklanmalarını engellemek için de yarım tatlı kaşık anason ezıp kekik
çayına kattım.
Ancak dikkatli olmak lazım, lapanın fazlası
karaciğeri ve böbrekleri yorabilir. Pierrotu devamlı tarttıgım için
dıkkatlı olmayı becerdim.
Muhtemelen kekik antimikotiklerin yerine geçmez, ama çok büyük faydasını gördüm.
Benim
lapamda 1 bezelye boyu ve bebek maması (tahıllı), şekersiz, ve bırkaç
damla anason çayı. Büyük bir sabırla bu lapayı yediriyordum. Bugün hala
arada sırada veriyorum ama her zaman değil.
Bayan Buckermanna göre, lapanın başka tarifeleri de olabilir ve ekliyor:
Önemli
olan doğru dozaj. Fazlalık zarar verebilir. İlk başta sadece açık
çaydan birkaç damla verilmeli. Bir de lapanın dışında bolca meyva, az
haşlanmış yumurta sarısı ve bilhassa bolcana çimlendirilmiş yem. (
Tohumlar, mesela darı) fazla da verilmez aksi takdirde kuş şişmanlar.
Zayıflatmak daha çok hareket yolu ile olmalı, aksi takdirde bünyesi
zayıflar.
Benzer Hastalıklar
Muhabbet kuşlarında ve diğer
kuşlarda benzer birçok hastalık kusmaya neden olabilir. Bağırsakların
bir hastalığı (mesela enfeksiyonu) veya midenin bir rahatsızlığı da
hazmedilmemiş tanelerin çıkartılmasına neden olabilir. Önemli olan
kuştan anlayan bir veteriner hekimin tam teşhis koymasıdır, ki ona göre
de tedaviye başlanmalı. Ama ne olursa olsun, hazmedilmemiş yemin
çıkartılması her zaman ciddi bir bulgudur ve besinsizlikten kuş
ölebilir.
