Clicker, pozitif pekiştirme ile yapılan köpek eğitiminde yardımcı bir
araçtır. Buna bir pekiştirici ve işaretleyici diyebiliriz. Köpeğin
yaptığı bir davranışın doğru anını işaretleyen ve köpeğin yaptığı işin
doğru olduğunu anlamasını sağlayan, yani pekiştiren bir araçtır.
Clicker köpeğin yaptığı davranışı pekiştirerek bu davranışın daha
sıklıkla yapılma olasılığını arttırır. Eğer köpeğin yaptığı bir
davranışı cliker ile yakalayıp bunu tekrarlarsanız daha sonra bu
davranışı köpeğe istediğiniz zaman yaptırabilirsiniz. Operant
şartlanmada davranışın ilk önce köpek tarafından yapılması ve sonrada
pekiştirilmesi gerektiğinden, cliker ile köpeğe herşeyin öğretilmesi
ilk bakışta olanaksız gibi görünmektedir. Fakat uygulanacak birkaç
yardımcı teknikle bu da aşılabilmektedir.
Köpeğe yaptırmanız gereken hareketi, onu çeşitli oyunlarla veya hedef
çubuğuyla yönlendirerek istediğimiz pozisyona getirir ve sonrada
clicker ile bunu pekiştiririz (sabitleriz). Bu işlemlere devam ederek o
davranışı köpeğe öğretmiş oluruz.
Köpeğe dokunulmadan istenilen davranışlarda bulunmasını sağlamak bir
yerden sonra köpek sahibinin yaratıcılığına kalmıştır.
Pozitif köpek eğitiminde yaş sınırı yoktur. Köpek eğitime 2-3 aylıkken
başlayabilir. Eğitim köpeğin boynuna bir tasma takılmadan, zorlanmadan
yapılacağı için köpeğin yavru olması onun eğitimden kaçmasına neden
olmaz, bilakis bu eğitim onun için bir oyun olacaktır. Fakat bu yaşda
bir köpeğe boğma tasma takamazsınız, onu zorlayamazsınız, köpek bu
yaşlarda boynuna takılan tasmalardan ve zorlamalardan korkar ve karşıt
refleks gösterir onun içindir ki klasik yöntemle, boğma tasmalar ve
zorlama ile eğitim yapan eğitimciler köpeğin 6 aylık olmadan
eğitilemiyeceğini iddia ederler. Köpeğin doğasında olan karşı itme
refleksi köpeğin tasmayı reddetmesine sebep olur. Bu refleks insanlarda
da vardır. Biri sizi iterse sizde zıt yöne doğru karşı koyma ihtiyacını
duyarsınız. 2-3 aylık bir yavruyu önünüze koyun ve göğsünden tutup
hafifce kendinize doğru çekin köpek hemen karşı koyup ayaklarını ileri
uzatıp geri gitmek isteyecektir. Aynı şeyin tersini yapın köpeği
arkasına doğru itin bu seferde size doğru kendini itecektir. Bunu
yanlara ve aşağı bastırarakda denerseniz aynı tepkiyi alırsınız.
Köpeklerin eğitimine başlamak için 6 aylık olmasını beklemek geç kalmak
demekdir. Köpekler 4 aylarını bitirene kadar beyinlerinin yüzde
seksenlik kısmı gelişimini tamamalar. Beyinin büyük bir bölümünün
gelişmekte olduğu bu dönemde ne kadar çalıştırısanız o beyin o kadar
gelişir. Vücudun gelişmesi esnasında hangi organları çalıştırırsanız o
organlar gelişir, hangilerini az çalıştırır veya hiç çalıştırmazsanız o
organlarda atıl kalır. Köpeğin 4 aylık olana kadar gelişmekte olan
beynini çalıştırn ki ilerde beyni gelişmiş daha fazla öğrenebilen,
problem çözme yeteneği fazla olan bir köpeğiniz olsun.
Sinan AKYIL.
